Słowniczek ważniejszych pojęć

Wszystko razem
ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
motown
Posty: 766
Rejestracja: 31 sie 2011, 20:07

Słowniczek ważniejszych pojęć

#1

Post autor: motown »

Słowniczek ważniejszych pojęć
oraz określeń potocznych i slangowych
vin.png
vin.png (76.06 KiB) Przejrzano 22689 razy
adapter - kiedyś potoczne określenie gramofonu, później samej tylko wkładki z igłą. Obecnie nieużywane i uznawane za niepoprawne. Dziś termin adapter odnosi się przede wszystkim do małych krążków (ang. puck) używanych do grania singli. Spotyka się również określenia przejściówka lub reduktor. Wykonane są przeważnie z tworzywa sztucznego lub niemagnetycznego stopu metali (np. z aluminium).

analog - potoczne określenie płyty gramofonowej / winylowej lub innego analogowego nagrania. Także ogół urządzeń pracujących w domenie analogowej, przetwarzających sygnał analogowy, mających analogowe układy, wejścia / wyjścia itp. (np. gramofony, wzmacniacze). Przeciwieństwem sygnału analogowego jest sygnał cyfrowy.

analogowa płyta - płyta gramofonowa (winylowa) - kiedyś podstawowy i główny nośnik dźwięku, który zapisywany jest mechanicznie rylcem w rowkach płyty, a następnie odtwarzany za pomocą igły, która zamienia drgania na dźwięki. Płyty analogowe wykonywano z różnych materiałów (m. in. szelak, ebonit), ale później był to przede wszystkim winyl (stosowany do dziś). Płyty występowały w różnych formatach / rozmiarach i odtwarzało się je z różnymi prędkościami (np. 16 i 2⁄3 czy 78 obr./min.). Dziś najbardziej popularne są 12" płyty długogrające (LP) odtwarzane z prędkością 33⅓ obrotów na minutę. Płyta analogowa zapisana jest zwykle obustronnie (strona A / strona B lub strona pierwsza / strona druga). Jest bardzo podatna na uszkodzenia mechaniczne (rysy) i zanieczyszczenia (kurz). Oferuje ciepły, naturalny dźwięk dlatego jest tak wysoko ceniona przez melomanów, wyżej od płyt CD czy innych cyfrowych źródeł. Ocena jakości dźwięku jest zwykle subiektywna, ale faktem jest, że dźwięk płyty analogowej jest charakterystyczny i bardzo urokliwy, z szerszym pasmem przenoszenia, większą dynamiką. Mówi się, że płyty analogowe mają "duszę", w przeciwieństwie do nagrań cyfrowych - zimnych, bezdusznych, zawsze brzmiących jednakowo, szablonowo i nie wywołujących takich emocji jak nagrania analogowe.

AUX - od auxiliary (z ang. pomocniczy, posiłkowy) to wejście liniowe we wzmacniaczu gdzie możemy podłączyć każdy sprzęt podający na wyjściu sygnał liniowy. Czyli np. odtwarzacz CD, tuner - ale nie gramofon - ten możemy podłączyć tylko do wejścia PHONO. Wyjątek stanowią gramofony z wbudowanym przedwzmacniaczem - te można już podłączyć do wejścia AUX ponieważ podają odpowiednio skorygowany i wzmocniony sygnał liniowy.

Cinch (czincz) - potoczne określenie złącza RCA, które służy m.in. do podłączenia gramofonu do wzmacniacza. Przewody sygnałowe wychodzące z gramofonu zakończone są zwykle dwoma wtykami RCA - czerwonym i białym (lewy i prawy kanał).

DD (Direct-Drive) - napęd bezpośredni. Jeden z rodzajów napędów wprowadzony na rynek w 1969 roku przez japońską firmę Matsushita (Panasonic) w gramofonach marki Technics. Charakteryzuje się wysoką kulturą pracy, wysokim momentem obrotowym, stałą i precyzyjnie kontrolowaną prędkością, małymi wibracjami oraz niskim drżeniem i kołysaniem. Jakkolwiek, współczesne, tanie napędy bezpośrednie mogą nie spełniać tych kryteriów.

dynamika - dynamika dźwięku (nagrania, sygnału) to różnica między najcichszym i najgłośniejszym dźwiękiem (najniższym i najwyższym poziomem sygnału). Nagrania z największą dynamiką występują przeważnie w muzyce poważnej (klasycznej) - tam różnica między najcichszymi i najgłośniejszymi fragmentami jest największa. Współczesna muzyka rozrywkowa nagrywana jest zwykle bardzo głośno i sygnał nie jest zróżnicowany, jego poziom jest stale wysoki - stąd jego bardzo mała dynamika. W sprzęcie audio to także określana w decybelach amplituda między największym i najmniejszym sygnałem jakie urządzenie może odtworzyć bez zniekształceń. Płyty CD mają dynamikę na poziomie ok. 96 dB, płyty winylowe do 70 dB, a zakres dynamiki ludzkiego słuchu to ok. 140 dB. Generalnie jak najwyższa wartość dynamiki w nagraniach czy w specyfikacji sprzętu jest pożądana.

EP - skrót od Extended Play, epka, to nagranie nie będące już singlem (SP), ale i za małe na album (LP) - stąd spotykana czasem nazwa minialbum. Epki (ang. EPs) to zwykle 12" lub 10" płyty zawierające do kilku utworów (przeważnie nie więcej niż cztery) o łącznym czasie poniżej 25 minut.

gramofon - patrz: http://winyl.net/viewtopic.php?f=11&t=35 i http://winyl.net/viewtopic.php?f=11&t=388 oraz http://winyl.net/viewtopic.php?f=43&t=3421

gramofon transkrypcyjny (transcription turntable) - profesjonalny gramofon używany przez rozgłośnie radiowe (od wczesnych lat 40. XX wieku) zdolny m.in. do odtwarzania 16" płyt transkrypcyjnych. Gramofony transkrypcyjne były bardzo solidnie skonstruowane (duża waga i rozmiar), miały szesnastocalowy talerz, mogły mieć dwa ramiona, obsługiwały wszystkie popularne wówczas prędkości (16, 33, 45, 78 i 90 rpm), charakteryzowały się wysokiej klasy częściami (napędem, łożyskami, okablowaniem etc.) co skutkowało np. bardzo niskim drżeniem i kołysaniem. Obecnie termin ten pojawia się w kontekście wysokiej klasy gramofonów manualnych (głównie z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych).

hi-fi (hifi) - skrót od high fidelity czyli wysoka wierność (reprodukcji). Termin oznaczający sprzęt audio wysokiej klasy, charakteryzujący się wierną i precyzyjną reprodukcją dźwięku bardzo dobrej jakości, bez szumów, zniekształceń, rezonansów czy niechcianej emfazy częstotliwościowej.

jitter - odchylenie, zniekształcenie sygnału cyfrowego.

kabuki - zestaw głośnikowy produkcji azjatyckiej z lat 60., 70. lub 80., wielodrożny, wielogłośnikowy. Przetworniki często zdają się być umiejscowione na przedniej ścianie kolumny zupełnie po macoszemu. Nierzadko występuje głośnik niskotonowy o bardzo dużej średnicy (od 30cm wzwyż), jednak z lichym układem magnetycznym i w nieodpowiednio dobranej obudowie. Same skrzynki najczęściej co najwyżej średniej jakości, dominuje płyta wiórowa. Bonusowe punkty współczynnika kabuki dodają kolorowe diody migające w takt muzyki i plastikowe ramki głośników (występuje w latach 80.), a także wysokotonowe głośniki tubowe (tuba najczęściej plastikowa; występowanie niezależne od chronologii). [patrz post Wintersa]

klunkier -

LP - skrót od Long Play (także longplay, longplej) czyli płyty długogrającej, drobnorowkowej, mieszczącej do 26 minut nagrania na jednej stronie. Płyty LP mają dwanaście cali średnicy (12" to ok. 30 cm) lub 10" (25 cm) i odtwarzane są zwykle z prędkością 33⅓ obrotów na minutę (czasem także 45 rpm).

Maxi singel (ang. maxi-single) - to singiel zawierający więcej niż dwa utwory. Zwykle wydawane na płytach 12" (rzadziej na 7").

MC (Moving Coil) - z ang. ruchoma cewka, to typ wkładek magnetoelektrycznych, gdzie cewki przymocowane do igły poruszają się w polu nieruchomego magnesu i generują prąd. Wkładki MC produkują bardzo niskie napięcie wyjściowe (rzędu jednego miliwolta) i wymagają specjalnego przedwzmacniacza. Istnieje odmiana MCHO (High Output), o wyższym napięciu wyjściowym, zbliżonym do wkładek MM (kilka mV). Wkładki MC są zdecydowanie droższe od wkładek MM i uchodzą za lepsze (lepiej brzmiące, mające lepsze parametry i możliwości).

MI (Moving Iron) -

Mint (M) - określenie pojawiające się przy klasyfikacji, ocenie / wycenie płyt winylowych. Jest to najwyższy stopień jaki może otrzymać wydawnictwo (nie tylko winylowe) i oznacza płytę nigdy (!) nie graną, zwykle zafoliowaną, w idealnym stanie. Określenie to jest nadużywane / niepoprawnie stosowane. Powinno cechować tylko perfekcyjnie wytłoczone i wydane nowe płyty, nigdy nieużywane, w folii.

MM (Moving Magnet) - z ang. ruchomy (poruszający się) magnes, najbardziej popularny typ wkładek elektromagnetycznych. Przymocowany do (wspornika) igły magnes (magnesy) porusza się w polu nieruchomej cewki i generuje prąd. Napięcie wyjściowe wkładek MM sięga nawet kilkunastu miliwoltów (przeważnie od ok. 4 mV do 7 mV) dlatego wymagają innych przedwzmacniaczy niż wkładki MC (czyli "zwykłych" przedwzmacniaczy gramofonowych). Wkładki MM są bardziej powszechne i tańsze od wkładek MC. Uchodzą za gorzej grające od wkładek MC, ale droższe wkładki MM z lepszymi szlifami igieł oferują znakomitą jakość dźwięku, porównywalną (a może nawet doskonalszą) z wkładkami MC.

MMC (Moving Micro Cross) -

MoFi (lub MFSL) - skrót od Mobile Fidelity Sound Lab, amerykańskiej wytwórni specjalizującej się m. in. w winylowych wznowieniach bardzo dobrej jakości. Płyty wydawane przez MoFi powstają z oryginalnych, analogowych taśm matek, a mastering przeprowadzany jest na sprzęcie modyfikowanym lub zaprojektowanym przez inżynierów z MFSL. Płyty tłoczone są z wysokiej jakości winylu o dużej masie (180-200g) w amerykańskiej tłoczni RTI (Record Technology Incorporated). Wydania są bardzo starannie przygotowane, mają grube, rozkładane okładki i specjalne antystatyczne koperty wewnętrzne nie rysujące powierzchni płyt.

Near Mint (NM lub M-) - kolejna po Mint ranga nadawana płytom winylowym (lub innym wydawnictwom). Oznacza płytę w idealnym stanie, bez rys, bez skaz i innych defektów. Płyta wciąż może być jeszcze zafoliowana, etykiety, naklejki (poligrafia w ogóle) w stanie doskonałym. Nie powinna nosić śladów zużycia, choć mogła być już grana. Płyta nie trzeszczy, nie smaży, nie jest pofalowana. Near Mint to również bardzo wysoka ocena, niestety także nadużywana.

PHONO - od ang. phonograph (fonograf, gramofon) - specyficzne wejście we wzmacniaczach, które służy wyłącznie do podłączenia gramofonu analogowego. Zwykle ma postać dwóch gniazd RCA (gniazdo czerwone i białe - lewy i prawy kanał) oraz zacisku uziemienia (GND - ground) z boku. Wejście PHONO ma większą czułość od wejść liniowych i dokonuje korekcji RIAA. Jeśli gramofon jest wyposażony w układ korekcji RIAA (przedwzmacniacz) to należy go już podłączyć do (dowolnego) wejścia liniowego (LINE IN), ale nie PHONO, ponieważ może to doprowadzić do przesterowania i uszkodzenia przedwzmacniacza, wzmacniacza czy głośników (szczególnie wysokotonowych).

Pocztówka dźwiękowa - to tanie i słabej jakości nagranie fonograficzne popularne w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych wydawane zwykle na tekturze pokrytej tworzywem. Pocztówki dźwiękowe były zbliżone rozmiarem do kartki pocztowej - stąd nazwa "pocztówka". Dziś mają wartość jedynie kolekcjonerską ponieważ nawet dobrze zachowane egzemplarze charakteryzują się niedoskonałym, płytkim i przytłumionym dźwiękiem.

RIAA - skrót od Recording Industry Association of America, czyli amerykańskiego stowarzyszenia przemysłu fonograficznego, pojawiającego się głównie w kontekście krzywej RIAA. Krzywa RIAA to krzywa korekcyjna wykorzystywana podczas nagrywania i odtwarzania płyt gramofonowych. Jej zadaniem jest korekcja charakterystyki częstotliwościowej, tj. obniżenie poziomu tonów niskich i podbicie tonów wysokich przy nagrywaniu oraz podniesienie tonów niskich i obniżenie tonów wysokich przy odtwarzaniu. Jest to standard w przemyśle fonograficznym - każdy przedwzmacniacz / wzmacniacz gramofonowy dokonuje takiej korekcji. Dlatego do odtwarzania płyt winylowych konieczny jest właśnie specyficzny wzmacniacz gramofonowy, który wyrównuje niskie i wysokie częstotliwości. Inne wzmacniacze nie mają układów odpowiedzialnych za korekcję RIAA i nie nadają się do pracy z gramofonami.

rumble (szum, dudnienie) -

SNR (lub S/N) - signal-to-noise ratio - czyli współczynnik (stosunek) sygnału do szumu.

SP - skrót od Single Play, singel (lub singiel) czyli płyta z jednym, zazwyczaj krótkim utworem (lub dwoma utworami - jeden na stronie A, drugi na stronie B). Zwykle w formie 7" płyty na 45 obrotów z większym otworem środkowym, wymagającym użycia krążka (adaptera) do singli.

system - potocznie całość zestawu audio (źródła, wzmacniacze, kolumny). W środowisku didżejskim także określenie wkładki z igłą (np. Shure M44-7 to popularny system dla DJ-a).

THD (total harmonic distortion) - całkowite zniekształcenia harmoniczne. To określany w procentach (%) współczynnik zniekształceń harmonicznych w sygnale. Im mniejsza wartość - tym lepiej. Przyjmuje się, że THD na poziomie 0,1% to górna granica dla sprzętu klasy hi-fi.

winyl - potoczne określenie płyty winylowej (gramofonowej, analogowej). Nazwa pochodzi od polichlorku winylu (PVC), syntetycznego materiału wykorzystywanego m.in. do produkcji płyt gramofonowych.

wow & flutter (wow and flutter) - z ang. kołysanie i drżenie, spotykane także jako nierównomierność obrotów. Kołysanie i drżenie dźwięku to niepożądane zmiany w częstotliwości sygnału wynikające z niedoskonałości sprzętu (np. prędkości obrotowej gramofonu). Im niższa wartość tego parametru, tym lepiej. W przypadku dobrych gramofonów hi-fi przyjmuje się, że wartości od 0,01% do 0,08% to sensowne minimum, wyższe wartości mogą mieć negatywny (słyszalny) wpływ na dźwięk.


_____________________________________________

To jest tylko zarys słowniczka z przykładowymi hasłami i zarazem otwarcie dyskusji na ten temat - czy coś takiego w ogóle mogłoby być? ;]
Miałem zamiar zrobić ten słowniczek solidnie, ale stwierdziłem, że moje opisy są beznadziejne i warto poprosić Was (wszystkich) o pomoc. Zżynać z Wikipedii czy innych stron też nie wypada, więc trzeba trochę ruszyć mózgownicą.

Koncepcja jest taka - chciałbym tu umieścić wszystkie zwroty specjalistyczne i żargonowe związane z winylami, gramofonami czy tak w ogóle z szeroko pojętym "audio". W jednym miejscu zgromadzimy wszystkie "trudne słówka", które często padają na forum, a które być może nie są zrozumiałe dla nowych miłośników czarnej płyty.
Prosiłbym wszystkich o podawanie takich okołowinylowych haseł a ja popracuję nad opisem i może zrobię jakiś ładny layout ;]
Ostatnio zmieniony 20 lip 2013, 21:57 przez motown, łącznie zmieniany 14 razy.
Pay for that motherfucker record

The Motown Sound™
Awatar użytkownika
vinylpiotrek
Posty: 2197
Rejestracja: 12 lip 2012, 20:51
Lokalizacja: Łódź

Słowniczek ważniejszych pojęć

#2

Post autor: vinylpiotrek »

motown pisze: Płyty LP mają dwanaście cali średnicy (12" to ok. 30 cm) i odtwarzane są zwykle z prędkością 33⅓ obrotów na minutę.
Odwrotnie, mają zwykle 12 cali (30 cm) średnicy, czasami 10 cali (25 cm średnicy), ale zawsze 33 1/3 obrotów (16 obrotowe chyba można pominąc)/
Obrazek
Awatar użytkownika
motown
Posty: 766
Rejestracja: 31 sie 2011, 20:07

Słowniczek ważniejszych pojęć

#3

Post autor: motown »

Jak mówiłem to jest dopiero szkic, wersja robocza, ale nie mogę się zgodzić - sam mam płyty 12" na 45 obrotów i to są normalne albumy, longpleje - więc chyba nie zawsze to są 33 obroty ;]
Pay for that motherfucker record

The Motown Sound™
Awatar użytkownika
vinylpiotrek
Posty: 2197
Rejestracja: 12 lip 2012, 20:51
Lokalizacja: Łódź

Słowniczek ważniejszych pojęć

#4

Post autor: vinylpiotrek »

Są albumy, ale longplayem trudno je nazwać, tak jak album składający się z kilku szelaków albo 2 lub3 czy nawet 4 siedmiocalowych EPek.
Słowo album odnosi się. do treści, a nie nośnika.
Mam na przykład Portishead Third, na 45 obrotów i powiedziałbym, że to 2 x maxi EP.
Ostatnio zmieniony 08 maja 2013, 17:05 przez vinylpiotrek, łącznie zmieniany 1 raz.
Obrazek
Awatar użytkownika
motown
Posty: 766
Rejestracja: 31 sie 2011, 20:07

Słowniczek ważniejszych pojęć

#5

Post autor: motown »

A co z tzw. "audiofilskimi" wznowieniami klasycznych LP, które są na 45 obrotów? To już nie longplaye? Do płyt LP można zaliczyć tylko te, które odtwarzane są z prędkością 33⅓ rpm?
Pay for that motherfucker record

The Motown Sound™
Awatar użytkownika
zoombie
Posty: 1029
Rejestracja: 06 maja 2013, 21:36
Lokalizacja: Łódź

Słowniczek ważniejszych pojęć

#6

Post autor: zoombie »

To może byłoby warto dodać jeszcze takie pojęcia jak EP-ka (czyli taki "singiel" z dwoma utworami na każdej stronie), no i jeśli jest LP, to chyba i SP powinien być oraz Maxi-Singiel ....
Plus "Pocztówka dźwiękowa" ...
Awatar użytkownika
vinylpiotrek
Posty: 2197
Rejestracja: 12 lip 2012, 20:51
Lokalizacja: Łódź

Słowniczek ważniejszych pojęć

#7

Post autor: vinylpiotrek »

motown pisze:A co z tzw. "audiofilskimi" wznowieniami klasycznych LP, które są na 45 obrotów? To już nie longplaye? Do płyt LP można zaliczyć tylko te, które odtwarzane są z prędkością 33⅓ rpm?
Na mój gust 2x maxi EP.
Analogicznie wiele "klasycznych" albumów, głównie Jazzowych było w latach 50. wydawane jako 3 x 7" EP.
Są jeszcze albumy LP + EP lub 2LP + EP i ta "bonusowa" EPka nie staje sie longiem tylko dlatego, że jest częścią albumu.
zoombie pisze:EP-ka (czyli taki "singiel" z dwoma utworami na każdej stronie)
To nie jest zasada, EP mają czesto 3,5 lub 6 utworów a więc nie na każdej stronie są 2.
Obrazek
Awatar użytkownika
motown
Posty: 766
Rejestracja: 31 sie 2011, 20:07

Słowniczek ważniejszych pojęć

#8

Post autor: motown »

Z czasem będę dodawał wszystkie hasła i nanosił poprawki ;]

To jak to jest z LP? Może być na 45 obrotów czy nie?
Pay for that motherfucker record

The Motown Sound™
Awatar użytkownika
Winters
Posty: 2801
Rejestracja: 10 kwie 2011, 11:29
Lokalizacja: prawie Łódź

Słowniczek ważniejszych pojęć

#9

Post autor: Winters »

Może, patrz: wypasione wydania 45rpm
DIOMEDES KATO
Awatar użytkownika
motown
Posty: 766
Rejestracja: 31 sie 2011, 20:07

Słowniczek ważniejszych pojęć

#10

Post autor: motown »

Mógłby ktoś dać ładny opis do haseł klunkier i kabuki? ;]
Pay for that motherfucker record

The Motown Sound™
Awatar użytkownika
Robert007Lenert
Posty: 1521
Rejestracja: 23 lis 2011, 12:49
Kontakt:

Słowniczek ważniejszych pojęć

#11

Post autor: Robert007Lenert »

Gramofon - model transkrypcyjny.... no wlasnie co to w zasadzie oznacza?
Awatar użytkownika
Robert007Lenert
Posty: 1521
Rejestracja: 23 lis 2011, 12:49
Kontakt:

Re: Słowniczek ważniejszych pojęć

#12

Post autor: Robert007Lenert »

Robert007Lenert pisze:Gramofon - model transkrypcyjny.... no wlasnie co to w zasadzie oznacza?
Ja przypuszczam, ze chodzi o model pod zabudowe /swobodny wybor plinty itp/ i ew. rozbudowe / wybor ramienia itp/. Dobrze kombinuje, czy w maliny polazlem?
Awatar użytkownika
vinylpiotrek
Posty: 2197
Rejestracja: 12 lip 2012, 20:51
Lokalizacja: Łódź

Słowniczek ważniejszych pojęć

#13

Post autor: vinylpiotrek »

To może też, ale głownie parametry i wymagania techniczne kwaliikujące go do wysokojakościowych transkrypcji zapisu z płyt.
Obrazek
Awatar użytkownika
Reymont
Posty: 1550
Rejestracja: 17 lut 2012, 10:41
Lokalizacja: Łódź

Re: Słowniczek ważniejszych pojęć

#14

Post autor: Reymont »

tia.. tylko czym są, wg Ciebie, te wysokojakościowe transkrypcje?
Awatar użytkownika
lubon124
Posty: 11
Rejestracja: 19 kwie 2013, 13:10

Słowniczek ważniejszych pojęć

#15

Post autor: lubon124 »

Witam.
Co do pocztówek dźwiękowych, prawda że najczęściej były to kartki typu pocztówka które z drugiej strony miały cienką warstwę z nagraniem. Ale były także całkowicie plastikowe, z napisem pocztówka dźwiękowa. Jakość dźwięku z nich dochodząca była dużo wyższa niż standardowych pocztówek :)
Kolumny: STX F360n oraz Phillips
Wzmacniacz: JVC A-K11 i DIY do phillipsów
Gramofon: Bernard GS434(za jakiś czas do zmiany bo to dziad straszny)
Deck: JVC KD-A33
CD: Phillips CD721
do tego kilka ciekawych vinyli :)
ODPOWIEDZ