PreamP relacja z budowy, czyli "od pomysłu do przemysłu"

[Jaculek]

Na razie nic nie wiadomo. Może zagra a może nie da się tego słuchać..

No i zagrał...
Ale po kolei.
Pomysł jak wspomniałem wziął się z odsłuchów Staccato od Merricka oraz z informacji jaką uzyskałem od twórcy tychże, który zdradził, że ich stopień wyjściowy pracuje w konfiguracji SE. Konfiguracja taka ma jedną istotną dla dźwięku cechę: nie usuwa parzystych harmonicznych (w odróżnieniu od PP niezależnie od klasy). Parzyste harmoniczne są generalnie fajne i zapewne to ich obecności Staccato zawdzięczają swą miłą dla ucha, nasyconą barwę. Szperając w sieci trafiłem na stronę Nelsona Passa (PassDIY) i posiłkując się informacjami z tej strony opracowałem PreamP w wersji dyskretnej. Ponieważ miałem na stanie trochę tranzystorów KSC1845 od Fairchailda wystarczyło dokupić KSA992 (nie uwzględniłem tego zakupu przed wytrawieniem płytki gdzie planowałem BC556 i nie spasowały mi wyprowadzenia ) i zaprojektowałem PreamP na trazystorach bipolarnych. Co ciekawe, topologia układu pozwala bez problemów (poza ewentualnymi kombinacjami z wyprowadzeniami) przejść na jFETy.
A cała zabawa wyglądała tak:
Najpierw trzeba było zrobić płytkę. Etap pierwszy: przeniesienie druku na płytkę:

Po wytrawieniu najgorsza robota: wiercenie otworów (jest tego chyba z 200). Powiercona płytka:

Ponieważ nie mam odwagi trawić dwustronnie dodatnią gałąź zasilania zrobiłem z drucików (znajduje się ponad gałęzią ujemną):

Pozostało lutowanie. Tu widok z uruchomionym superregulatorem:

Trzeba było jeszcze dobrać zgrubne rezystory w parach różnicowych, żeby DC offset był możliwie mały:

Tu pierwsze zderzenie z "techniką tranzystorową": w tak prostym układzie nie da się ustalić idealnie 0 DC, więc nie ma co liczyć na brak kondensatorów sprzęgających. Ponadto stwierdziłem, że trzeba oddzielić napięcie stałe 1-go stopnia od 2-go i wstawiłem na ścieżce (po przecięciu) kondensator 330n z rezystorem 100k. W ten sposób, przy okazji powstał filtr subsonic .
Na płytce do sprzęgania zaplanowałem WIMA'y 2,2uF ale okazało się, że lokalnym sklepie mam 2,7uF polipropylenowe Monacory więc z trudem ale wlutowałem w płytkę, która ostatecznie podłączona na pająka do zestawu wygląda tak:3

No i gra
Jak gra? Hmmmm wydaje mi się, że lepiej niż najlepszy zestaw opampów scalonej wersji przedwzmacniacza. Barwy są bardziej nasycony a szczegóły w nagraniach jeszcze łatwiejsze do wychwycenia. Stereofonia na podobnym poziomie ale jednak chyba jeszcze lepsza lokalizacja pozornych źródeł. Dźwięk jest po prostu bardzo przyjemny dla ucha.

[zbyszek1982]

To teraz na lampach

[Jaculek]

To teraz na lampach

Nie kuś

[Latro]

lepiej

Czyli trza zbierać kasę?

[Jaculek]

Czyli trza zbierać kasę?

Do przemysłu to jeszcze daleka droga

[Jaculek]

Słucham drania i słucham i brzmi aż za dobrze. Pomyślałem, że może mam walnięta korekcję RIAA i podbija mi basy i soprany (taki kontur he he he). No to zasiadłem do symulatora i faktycznie korekta skopana przez dodanie tego kondensatora pomiędzy stopniami. A właściwie przez rezystor za nim (rozładowuje na nim potencjał DC). Tylko, że skopana tak, że basy są za bardzo stłumione (dla 20Hz 17,32dB względem 1kHz) a to co powyżej 500Hz trzyma się RIAA jak pijany latarni To jest logiczne bez wgłębiania się we wzory, bo filtr ma największy opór (impedancję) do masy dla niskich częstotliwości i wtedy najbardziej zaznacza się ta równoległa rezystancja.
Trzeba było usiąść i rozkminić jak uwzględnić te dodatkowe równoległe 100k rezystancji w tym czwórniku. Wzory się skomplikowały ale udało się. Poprawność wyprowadzenia potwierdza to, że przy rezystancji bocznikującej rosnącej do nieskończoności wzory przyjmują postać stosowaną wcześniej.
O ile bez tej rezystancji bocznikującej mamy w filtrze rezystancje 27k i 3,92k oraz pojemności 81nF i 27,8nF o tyle z jej uwzględnieniem mamy odpowiednio 27k, 3,09k, 103nF i 35,3nF. Różnice wyglądają na bardzo duże ale dają efekt tylko w paśmie 20-500Hz (malejący z częstotliwością od 1,66dB do 0.03dB).
Ostateczny werdykt można jednak uzyskać tylko z pomiarów a z tym mam póki co problem.

[Merrick]

Szperając w sieci trafiłem na stronę Nelsona Passa (PassDIY)

W USA bardzo dobrze znany projektant audio

Po wytrawieniu najgorsza robota: wiercenie otworów (jest tego chyba z 200). Powiercona płytka:

Pozostało lutowanie. Tu widok z uruchomionym superregulatorem:

lokalnym sklepie mam 2,7uF polipropylenowe Monacory

Robią wrażenie

Dźwięk jest po prostu bardzo przyjemny dla ucha.

Pięknie

Czyli trza zbierać kasę?

No pewnie zwłaszcza że to pierwszy preamp na forum zbudowany całkowicie na tranzystorach

Trzeba było usiąść i rozkminić jak uwzględnić te dodatkowe równoległe 100k rezystancji w tym czwórniku. Wzory się skomplikowały ale udało się. Poprawność wyprowadzenia potwierdza to, że przy rezystancji bocznikującej rosnącej do nieskończoności wzory przyjmują postać stosowaną wcześniej.
O ile bez tej rezystancji bocznikującej mamy w filtrze rezystancje 27k i 3,92k oraz pojemności 81nF i 27,8nF o tyle z jej uwzględnieniem mamy odpowiednio 27k, 3,09k, 103nF i 35,3nF. Różnice wyglądają na bardzo duże ale dają efekt tylko w paśmie 20-500Hz (malejący z częstotliwością od 1,66dB do 0.03dB).

Dla mnie to ciemna magia

[Jaculek]

W USA bardzo dobrze znany projektant audio

Można u niego na stronie kupić płytki i 12 dobranych jFETów na preamp gramofonowy za jedyne 200$ ale można też za friko ściągnąć gotowy projekt (inny niż mój).

Dla mnie to ciemna magia

W sumie to tylko matematyka ...
... czyli właściwie czarna magia
Gdyby ktoś szukał wzorów do policzenia filtra RIAA czy to pasywnego, czy aktywnego znajdzie je tutaj: http://waynestegall.com/audio/riaa.htm

[Jaculek]

Wreszcie płytka trafiła do obudowy:

i mogłem sprawdzić jak projekt radzi sobie z zakłóceniami? I wyszło, że radzi sobie bardzo dobrze. Brumy i przydźwięk sieciowy nie występują na wyjściu. Jest tylko cichu szum. Wydaje mi się, że poziom szumu jest niższy w porównaniu z szumem PreamPa na scalakach. Bardzo mnie to cieszy ale jeszcze bardziej cieszy jak to tranzystorowe cudeńko brzmi
Obiecałem @Merrickowi wysłanie go na odsłuchy i czuję wewnętrzny opór przed rozstaniem się z tą zabawką To już chyba trzeba rozpatrywać w kategorii nałogu

[Merrick]

Obiecałem @Merrickowi wysłanie go na odsłuchy i czuję wewnętrzny opór przed rozstaniem się z tą zabawką To już chyba trzeba rozpatrywać w kategorii nałogu

Żeby każdy miał takie nałogi Nie ma pośpiechu . Naciesz się nową zabawką

[Jaculek]

Dzisiaj podciągnąłem wzmocnienie do 75dB i podpiąłem moją MC-20. Na razie odsłuch tylko na słuchawkach ale robi wrażenie . Jest poprawa względem wersji na scalakach, choć chyba nieco mniej spektakularna niż w przypadku wkładek MM. MMki na tranzystorowym PreamPie prześcignęły MC na PreamPie scalakowym, jednak MC po podłączeniu przedwzmacniacza na elementach dyskretnych znowu uciekła ale już nie tak daleko jak poprzednio .

[Merrick]

Jest poprawa względem wersji na scalakach, choć chyba nieco mniej spektakularna niż w przypadku wkładek MM. MMki na tranzystorowym PreamPie prześcignęły MC na PreamPie scalakowym, jednak MC po podłączeniu przedwzmacniacza na elementach dyskretnych znowu uciekła ale już nie tak daleko jak poprzednio .

Najważniejsze że jest. Ja oczywiście zastanawiałbym się czy w wzmacniaczu można coś poprawić

[Jaculek]

Na pewno można, a najlepiej wymienić ale możliwe, że przyczyna jest inna: przy tak dużym wzmocnieniu (50dB) pasmo tego prostego "opampa" może już być ograniczone w zakresie wysokich częstotliwości. Trzeba będzie sprawdzić, a żeby to zrobić muszę zmajstrować zestaw do testów pasma przenoszenia czyli zrobić dzielnik napięcia 1:20000. Wówczas powinno dać się wpuścić na przedwzmacniacz sygnał z karty dźwiękowej. Nie muszę nawet znać dokładnej wartości dzielnika, bo wystarczy odnieść pomiary do uzyskanych przy częstotliwości 1kHz. Mogę też sprawdzić pojedynczy stopień przedwzmacniacza wówczas dzielnik napięcia 3:1000 (-50dB) powinien dać takie samo napięcie przed i za stopniem wzmacniacza.

[AudioAdrian]

Z każdym miesiącem wygląda to bardziej imponująco, a testy się jeszcze nie skończyły. Tak z ciekawości, Jaculek - Ty zawodowo zajmujesz się elektroniką? Czy to tylko hobby?

[Jaculek]

Tylko hobby