PreamP relacja z budowy, czyli "od pomysłu do przemysłu"

[Merrick]

Kolejny prototyp wytrawiony. Teraz trzeba to jeszcze "podziurkować" , polutować a wtedy się okaże czy cała ta robota była tego warta.

Pięknie. A to co to takiego?

ale został szum. Niestety dość mocny.

Dla "wiedzących": błąd polega na wpakowaniu kondensatora kompensującego w drugim stopniu dyskretnego opampa między bazę a emiter zamiast między bazę a kolektor (konfiguracją WE). W efekcie układ był zdolny do wzbudzenia i dzwonienia przy dużych wzmocnieniach. O ile w przypadku MM, gdzie wzmocnienie wypadkowe to ok 40dB problem nie był jakiś dramatyczny, o tyle w przypadku MC, dał się we znaki (szczególnie przy wzmocnieniu 80dB dla mojego Ortofona). Po zmianie kabla na wersję z osobną masą sygnałową i uziemiającą zaczęło szumieć i brumić jeszcze bardziej a dodatkowo preamp zaczął odbierać jakąś stację radiową . Wytargałem więc obydwie płytki z obudowy i przelutowałem kondensatorki. Ponadto wlutowałem rezystory 10R między główny punkt masy na płytkach a złącze masy na obudowach

Dyskretniok MC działa tak, że do scalaków już nie ma powrotu

no i dobrze

Z kitami może być ten problem, że nie wszyscy są w stanie sobie samemu go poskładać.

Dokładnie

Kryzys za kryzysem z pewnością nie pomaga :/

Prawda

Śledząc rozwój kariery popularnego w sieci twórcy preampów i serwisanta Pana Es...

O kim mowa?

Płytki i części jeść nie wołają, więc mogą sobie leżeć.

Niestety wielu ludzi nie wie co dobre i kupuje badziewie

[Wojtek]

O kim mowa?

Esdarek pewnie.

[Jaculek]

Pięknie. A to co to takiego?

no właśnie to:

Dyskretniok MC

Tyle, że to projekt, który nie nadaje się do "umasowienia"

[Jaculek]

Ciągle grzebię przy projekcie PreamPa MM na tranzystorach. Postanowiłem usunąć kondensatory z wejścia. Miałem przed tym pewien opór, bo wówczas przez wkładkę płynie prąd polaryzacji bazy tranzystora wejściowego pary różnicowej. Ale ponieważ podobnie jest w cenionych przedwzmacniaczach komercyjnych (np. w Arcamie A32) postanowiłem spróbować. Żeby prąd ten był jak najmniejszy, zmniejszyłem prąd pary różnicowej z 2mA na 600uA. Oczywiście zmienia to punkt pracy tranzystorów. Dzięki temu poza usunięciem z toru potencjalnego źródła zniekształceń lepiej udało się zbalansować pracę pary różnicowej i korzystać w pełni z jej liniowego zakresu.
W pierwszym podejściu zmodyfikowałem używany przez siebie PreamP. Usunąłem kondensatory i ustawiłem punkt pracy PR. Uzyskałem napięcie wywołane przez prąd polaryzacji ok 0,7mV (wkładka Shure V15-III o rezystancji 1,3k). Prąd jaki płynie przez wkładkę to jakieś 600nA. Nie mam pojęcia jak to wpływa na jej pracę ale niczego niepokojącego w dźwięku nie słychać. Ba! Wydaje się, że lepiej choć to niuanse.
Ponieważ prąd polaryzacji zależy od hFE (bety) tranzystora rozejrzałem się i znalazłem trny o większej becie niż stosowane dotychczas KSC1854 (beta 420), są to MPSA18 (beta 850). Niestety mają inny układ wyprowadzeń więc musiałem pokombinować z nóżkami . Zlutowałem z nimi nowego pre:

Usunąłem także kondensator sprzęgający między stopniami. Napięcie na wejściu spadło do 0,2-0,3 mV. No i teraz słucham na pająku
Poprawa jest ale w tej chwili pre już nie jest w systemie wąskim gardłem. Jest nim końcówka mocy we wzmacniaczu . Przekonałem się o tym dość boleśnie mając w domu prze kilka dni Haflera DH-220 od Merricka Na słuchawkach za to jest rewelacyjnie.

[Jaculek]

Słuchając wersji MC (dyskretnej) brakowało mi dołu pasma. W pierwszej chwili myślałem, że to przez różnice w brzmieniu wkładek (MC-20 vs. V15-III) ale coś za bardzo było chudo. Przyjrzałem się jeszcze raz schematowi i znalazłem przyczynę: częstotliwość graniczna sprzężenia AC między "opampami": 70Hz . Ależ błąd! Zapomniałem, że drugi stopień ma na wejściu wirtualną masę (nawet dodałem niepotrzebny rezystor 100k, żeby zapewnić prąd polaryzacji bazy ). W pierwszym podejściu do poprawy pasma spróbowałem wyrzucić całkiem kondensator sprzęgający (tak jak to się udało w wersji MM). Niestety napięcia pływały tak bardzo (wzmocnienie całkowite ok. 80dB), że nie dało się ustawić punktu pracy i musiałem wrócić do koncepcji z kondensatorem. Postanowiłem jednak zamienić jakiś bieda poliestrowy noname 1uF, na Monacora 3,3uF. Oczywiście miejsca na to nie było, więc musiałem kombinować z pajęczarstwem. Wygląda to tak strasznie, że nie zamierzam pokazać Dodatkowo zwiększyłem rezystancję pomiędzy stopniami z 2,2k na 4,7k. W efekcie sprzężenie AC ma częstotliwość graniczną ok. 10Hz. Niestety przez większy rezystor spadło wzmocnienie. Podniosłem więc prawie 2x wartość rezystancji w pętli SZ sopnia wejściowego i pierwszy kilkuminutowy odsłuch nie wymagał zbyt ostrego kręcenia gałą wzmacniacza. Niestety nie było już czasu, żeby czegoś więcej posłuchać

[Wojtek]

Czekaj, nie masz żadnego innego preampa MC żeby porównać sobie z tym co sam konstruujesz?

Chyba nawet wydra tak nie robił

[Jaculek]

Mam tyle, że jakoś nie porównywałem . Jak jeszcze używałem wersji na scalakach, to zauważyłem, że MC-20 ma mniej basu niż V15-III, dlatego w pierwszej chwili nie "rzuciło mi to się na uszy". A jak przeszedłem na tranzystorową stronę mocy, to już do scalaków nie było powrotu

[Wojtek]

Wiesz, MC20 nie gra aż tak bardzo dołem i średnicą jak V15 III, więc mnie trochę dziwi założenie że MC20 "musi" mieć mocniejszy bas, co może potem spowodować że tak sobie to wszystko nastroisz że aż będzie kolorowało.

[Jaculek]

Nie chodzi mi o to, że musi mieć mocniejszy bas w ogóle (tym bardziej nie mocniejszy od V15-iii). Właśnie dlatego, że pamiętałem z wersji scalakowych (pobawionych sprzężenia AC) różnicę w tym zakresie, na pierwszy odsłuch mnie to nie uderzyło. W tej chwili (wyniki z symulatora) względem 1kHz na 20Hz mam plus 18,6dB (i tak 1dB za mało) a przed modyfikacją było ok. 12dB (oczywiście różnica ta maleje ze wzrostem częstotliwości, a moje kolumny sensownie grają chyba od 35Hz, a dla tej częstotliwości różnica wynosi już "tylko" ok 3,5dB).

[Wojtek]

a moje kolumny sensownie grają chyba od 35Hz

Nie używasz słuchawek?

[Jaculek]

Owszem Masz osłuchane Beyerdynamic DT 880? Schodzą bardzo nisko i tu różnica była wyraźniejsza. Jak na słuchawki te Beyery są bardzo liniowe.

[Merrick]

A jak przeszedłem na tranzystorową stronę mocy, to już do scalaków nie było powrotu

Ciekawe ile osób na naszym forum posiada tor audio zbudowany całkowicie w oparciu o tranzystory ?

[wydra]

W scalający też są tranzystory tam nie ma żadnej magii tylko że scalak jest bardziej powtarzalny i ma założone parametry. Dyskretne układy to taka loteria że może przez to faktycznie fajnie GRAC

Czekaj, nie masz żadnego innego preampa MC żeby porównać sobie z tym co sam konstruujesz?

Chyba nawet wydra tak nie robił

robiłem dlatego była ta duża zmiana w wersjach między 4 a 5 w buphono dla MM jest cięcie na 0.1hz dla MC ok 10Hz. Teraz jest to robione aktywnie i nie ma wpływu na pasmo no chyba że subsonic. Ale to w przyszłości

[Jaculek]

W scalający też są tranzystory

Oczywiście, prawie wyłącznie. Ale scalone opampy to jednak przede wszystkim właśnie wzmacniacze operacyjne, które muszą spełniać określone wymagania, żeby móc nimi być (znikomy prąd wejściowy, offset, znikomy szum, dryft temperaturowy itp.) a to wymaga skomplikowanej topologii. Np. w schemacie ekwiwalentnym Ne5532 można się doliczyć ponad 20 tranzystorów! Ja w moim przedwzmacniaczu dyskretnym oparłem się na filozofii Nelsona Passa którą zaczerpnął od A. Einsteina: "wszystko powinno być tak proste, jak tylko jest to możliwe" Efekt zaskoczył mnie bardzo pozytywnie. Poza tym projektowanie na tym poziomie to duża frajda
Trochę się osłuchałem z poprawionym PreamPem D/MC i powiem tak: mnie to wyrywa z obuwia Nie wykluczam, że pre oparte na opampach zagra w podobnej klasie ale na pewno nie na opampach tańszych niż 250zł/sztukę.

[wydra]

A bawiłeś się ltspice? Bardzo przydatne narzędzie i można dużo rzeczy sobie zasymulować pkt pracy itd